Pokuta w Kościele
Dobrze pamiętasz przypowieść o faryzeuszu i celniku z Ewangelii św. Łukasza (Łk 18, 9-14). Celnik uznaje swoją grzeszność. Uznaje potrzebę pokuty i nawrócenia. Faryzeusz nie widzi w sobie nic złego. Przepełnia go fałszywe samozadowolenie.
Do tej przypowieści nawiązuje Antoni Gołubiew w ,,Listach do Przyjaciela”. Podaje zmyśloną modlitwę faryzeusza XX wieku : ,,Ja nie jestem jako ci, co nie znają Twojej nauki, nie jestem jak ten celnik, który śmiało wchodzi do Twego Kościoła mimo licznych i ohydnych grzechów… Ja jestem sprawiedliwy, a na tamtych godzi się spoglądać z wysokości”.
A może i ty przeżywasz fałszywe samozadowolenie ? Jak przyjmujesz uwagi, które skierowują do ciebie rodzice i wychowawcy ? Może uważasz je za bezpodstawne ?
Jak odnosisz się do ludzi o innych przekonaniach ? Czy nie zestawiasz się z nimi, ciesząc się, że nie jesteś taki jak oni. Tu może ci także zagrażać fałszywe samozadowolenie.
Jak sądzisz ? Czy takie fałszywe samozadowolenie może być postawą chrześcijańską ?
Kościół zawsze potrzebuje oczyszczenia z grzechów (por. KK 8)
W trzecią niedzielę wielkiego postu (rok C) usłyszysz w kościele następujące wezwanie Chrystusa :
,,W tym samym czasie przyszli niektórzy i donieśli Mu o Galilejczykach, których krew Piłat zmieszał z krwią ich ofiar. Jezus im odpowiedział : « Czyż myślicie, że ci Galilejczycy byli większymi grzesznikami niż inni mieszkańcy Galilei, że to ucierpieli ? Bynajmniej, powiadam wam ; lecz jeśli się nie nawrócicie, wszyscy podobnie zginiecie. Albo myślicie, że owych osiemnastu, na których zwaliła się wieża w Siloe i zabiła ich, było większymi winowajcami niż inni mieszkańcy Jerozolimy ? Bynajmniej, powiadam wam ; lecz jeśli się nie nawrócicie, wszyscy tak samo zginiecie ».
I opowiedział im następującą przypowieść : Pewien człowiek miał drzewo figowe zasadzone w swojej winnicy ; przyszedł i szukał na nim owoców, ale nie znalazł. Rzekł więc do ogrodnika : « Otóż już trzy lata, odkąd przychodzę i szukam owocu na tym drzewie figowym, a nie znajduję. Wytnij je : po co jeszcze ziemię wyjaławia ? » Lecz on mu odpowiedział : « Panie, jeszcze na ten rok je pozostaw ; ja okopię je i obłożę nawozem, może wyda owoc. A jeśli nie, w przyszłości możesz je wyciąć »” (Łk 13, 1-9).
Chrystus Pan na tle dwóch tragicznych wydarzeń ukazuje, że wszyscy członkowie narodu wybranego są winni wobec Boga. Wszystkich czeka sąd Boży. A od nich, jako od narodu wybranego, Bóg oczekuje dobrych owoców. Dlatego wszystkich wzywa do nawrócenia.
Kiedy dziś w wielkim poście czytamy te słowa Chrystusa, Kościół nas wszystkich wzywa do nawrócenia.
W Konstytucji o Kościele czytamy, że Kościół jest święty, ponieważ święty jest Chrystus — Głowa Kościoła. Chrześcijanie zostali „uświęceni w Jezusie Chrystusie” (1 Kor 1, 2). Mają oni tajemnicę Chrystusa wiernie w świecie objawiać. Tymczasem ta misja Kościoła zostaje osłabiona przez chrześcijan, którzy sprzeciwiają się swemu powołaniu. ,,Kościół obejmujący w łonie swoim grzeszników, święty i zarazem ciągle potrzebujący oczyszczenia, podejmuje ustawicznie pokutę i odnowienie swoje” (KK 8). Dlatego ciągle słyszymy w Kościele nawoływanie do nawrócenia i do pokuty.
Różne formy wezwania do nawrócenia w Kościele
W adwencie Kościół przypomina nam drugie przyjście Pana. Chce wszystkich swoich członków przemieniać i przygotowywać na ostateczne spotkanie z Chrystusem.
Cały okres wielkiego postu przepojony jest duchem pokuty. Przygotowuje nas do paschalnych uroczystości Męki, śmierci i zmartwychwstania naszego Pana. Specjalną formą przygotowania do nawrócenia są rekolekcje wielkopostne. Mogą one mieć miejsce i w innych okresach roku liturgicznego. ,,Droga Krzyżowa” i „Gorzkie żale” są również wezwaniem do pokuty. Nabożeństwa pokutne, w których główną rolę spełnia czytanie słowa Bożego, urządzane w ciągu roku, są również wezwaniem do nawrócenia.
W czasie każdego Zgromadzenia eucharystycznego słyszymy także wezwanie do nawrócenia. Na samym początku Mszy św. kapłan zwraca się do zebranych : „Przeprośmy Boga za nasze grzechy, abyśmy mogli godnie odprawić Najświętszą Ofiarę”.
Pokuta w moim życiu
Życie duchem Chrystusa
Z kim powinieneś porównywać swoje życie i postępowanie, by uniknąć fałszywego samozadowolenia ? Czy z ludźmi słabymi i upadającymi, wśród których może są i gorsi od nas ? Nie !
Chrześcijanin ocenia całe swoje postępowanie w świetle Ewangelii Chrystusowej. W tym świetle najlepiej widzi, co ma czynić, jak postępować. Każdy z nas powinien na wzór Chrystusa przyoblec się w człowieka nowego, stworzonego na obraz Boga w sprawiedliwości i prawdziwej świętości (Ef 4, 24). Ma stać się podobny do obrazu Syna, który jest Pierworodnym między wielu braćmi (Rz 8, 29 ; Kol 1, 18). My chrześcijanie mamy być „naśladowcami Boga jako dzieci umiłowane i postępować drogą miłości” (Ef 5, 1-2), jak Chrystus żyć Jego duchem, „aby życie Jezusa objawiało się w naszym ciele” (2 Kor 4, 10). Prawdziwa pokuta bowiem to nie tylko odpokutowanie za popełnione grzechy, ale oderwanie od dotychczasowego — nieświętego stylu życia.
Może nie popełniasz grzechów śmiertelnych, ale przez swoje codzienne grzechy raniące, czyli powszednie, osłabiasz świętość Kościoła i ranisz w sobie życie Boże. A zatem ty także potrzebujesz oczyszczenia z grzechów, tj. nawrócenia.
Odwrócenie się od zła
Przez porównanie swojego życia z nauką Ewangelii chrześcijanin dostrzega swoje braki. Wtedy dopiero uświadamia sobie, że źle postępuje. Uznaje swój grzech. Zdaje sobie sprawę ze zła, którego dopuścił się przeciw Bogu i przez które „zranił” Kościół Chrystusowy.
Pod wpływem działania Ducha Świętego budzi się w pokutującym odraza i nienawiść do grzechu, a równocześnie chęć powrotu do Boga. Powstaje w nim gotowość, aby stanąć przed Bogiem i z żalem wyznać Mu, podobnie jak syn marnotrawny : Ojcze, zgrzeszyłem przeciw Tobie i przeciw Twemu Kościołowi. Grzesznik pokutujący nie wypiera się niczego, ale żałuje za wszystkie złe czyny, myśli, słowa, które nie były zgodne z wolą Boga. Żałuje za to, że zaniedbał czynienia dobra, które mógł czynić. Wie, że prawdziwe nawrócenie polega na odwróceniu się od wszystkich grzechów, na zerwaniu z wszelką okazją do złego oraz na podjęciu wysiłku, który by prowadził ku prawdziwej przemianie całego człowieka.
Razem z żalem łączy się w pokutującym chęć naprawienia wyrządzonego zła Bogu, bliźnim i sobie. Nawracający się pragnie całym sercem umrzeć dla grzechu, by żyć odtąd według Ewangelii i spełniać wolę Chrystusa.
Jak odpowiem Bogu ?
Chrystus, podobnie jak ów właściciel drzewa figowego, oczekuje ode mnie dobrych owoców — dobrych czynów. Czy nie ma we mnie fałszywego samozadowolenia ze siebie ?
Jak przyjmuję wezwanie do nawrócenia, które Bóg ciągle kieruje do mnie w Kościele ?
Jak często oceniam moje postępowanie w świetle Ewangelii ? Ile wkładam wysiłku, by naprawić zło, którego ciągle tak dużo jest w moim życiu ?
Czy szczerze przyznaję się do popełnianego zła i prawdziwie żałuję złych czynów, których się dopuściłem ?
Poproszę Boga, aby dzięki modlitwie Kościoła wzbudził we mnie ducha stałej, prawdziwej i wewnętrznej pokuty :
„Zmiłuj się nade mną, Boże, w swojej łaskawości,
w ogromie swego miłosierdzia wymaż moją nieprawość.
Obmyj mnie zupełnie z mojej winy
i oczyść mnie z grzechu mojego.
Uznają bowiem moją nieprawość, a grzech mój jest zawsze przede mną. Tylko przeciw Tobie zgrzeszyłem
i uczyniłem, co złe jest przed Tobą. […] Oto masz upodobanie w ukrytej prawdzie, naucz mnie tajników mądrości.
Pokrop mnie hizopem, a stanę się czysty, obmyj mnie, a nad śnieg wybieleję”
(Ps 50, 3-9).
■ Pomyśl:
1. O czym poucza nas Bóg w czytaniu z Ewangelii Łukasza (Łk 13, 1-9) ?
2. Dlaczego ciągle słyszymy w Kościele nawoływanie do pokuty i nawrócenia ?
3. Jakie znasz formy wezwania do nawrócenia w Kościele ?
4. W jakim świetle powinieneś oceniać swoje postępowanie, aby uniknąć fałszywego samozadowolenia ?
5. Na czym polega prawdziwe nawrócenie ? m Zapamiętaj:
■ Zapamiętaj:
62. „Kościół obejmujący w swoim łonie grzeszników, święty i zarazem ciągle potrzebujący oczyszczenia, podejmuje ustawicznie pokutę i odnowienie swoje” (KK 8).
63. Czym jest pokuta chrześcijańska ? Prawdziwa pokuta chrześcijańska jest wewnętrzną przemianą człowieka, który pod wpływem Ducha Świętego odwraca się od grzechu, a zwraca się do życia w miłości z Bogiem i ze wspólnotą świętych w Kościele.
■ Zadanie :
1. Wytłumacz, na czym polega fałszywe samozadowolenie.
2. Wymień znanych ci z Ewangelii ludzi, którzy się nawrócili i wyjaśnij, dlaczego się nawrócili.