Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu

Zapewne chcesz mieć znaczenie u innych. Pragniesz, żeby ciebie ludzie szanowali i poważali. Boleśnie odczuwasz okazywane ci lekceważenie lub pobłażliwe traktowanie ciebie przez kolegów albo przez kogoś w rodzinie. Nie chcesz, żeby cię ośmieszano. Dlaczego się tego boisz i uznajesz to za zło ?

A może to nawet grzech ciężki

Ludzie wciąż rozmawiają ze sobą. Tematem ich rozmów jest często drugi człowiek. W postępowaniu chrześcijanina nie powinny mieć miejsca :

Obmowa

W czasie różnego rodzaju spotkań częstym tematem rozmów są błędy, słabości lub grzechy innych ludzi. Wyciąga się na światło dzienne takie sprawy, które drugich ośmieszają, podważają zaufanie do nich, a tym samym im szkodzą. Takie postępowanie nazywamy obmową. Fakt, że są to rzeczy prawdziwe, też nie usprawiedliwia obmowy, bo nie wolno szkodzić drugiemu ujawniając nawet jego prawdziwe błędy. Każdy bowiem ma prawo do dobrego imienia i na jego straży stoi ósme przykazanie Boże : „Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu”. Zobowiązuje ono również do naprawienia wyrządzonej w ten sposób krzywdy.
Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy wolno, a nawet trzeba mówić o prawdziwych błędach i grzechach ludzi. Pozwala na to, a nawet każe tak postąpić miłość bliźniego, aby go przez to poprawić albo uchronić od zła społeczeństwo, czy też innych ludzi. Wolno np. przestrzegać przed nieuczciwymi osobami, które mogą szkodzić innym lub społeczeństwu.

Oszczerstwo

Poważnym grzechem, a często śmiertelnym przeciw ósmemu przykazaniu Bożemu, jest oszczerstwo zwane też oczernianiem bliźniego. Popełniają go ci, którzy zmyślają błędy i grzechy bliźnich i rozgłaszają je jako prawdziwe. Przez to wyrządzają krzywdę czasem bardzo poważną. Nieraz intrygują w ten sposób sąsiedzi, koledzy z tego samego zakładu pracy, a nawet młodzież. Zło oszczerstwa polega nie tylko na tym, że odbiera dobre imię, czyli zniesławia człowieka. Może sprowadzić jeszcze inne złe skutki, jak rozbicie rodziny, utratę posady, chorobę, pozbawienie wolności, a nawet i śmierć.
Nigdy i nikogo nie wolno oczerniać. Kto się tego dopuścił, ma obowiązek to oszczerstwo odwołać i naprawić wyrządzoną krzywdę.
Przeciwko prawdzie grzeszy również ten, kto mówi innym pochlebstwa, czyli przypisuje im zalety, jakich w ogóle nie posiadają. Mądrzy nie lubią pochlebstw. Wiedzą, że mogą im tylko zaszkodzić. Nie chcą żyć w świecie złudzeń i fantazji, które poniżają człowieka, a mogą stać się również przyczyną krzywdy i niesprawiedliwości.

Motywy obmowy, oszczerstwa i pochlebstwa

Ludzie obmawiają lub oczerniają z różnych powodów. Jedni rozgłaszają błędy i grzechy bliźnich, bo mają w tym przyjemność. Czasem czynią to dla przypodobania się słuchaczom. A bywa, że robią to z niechęci, a nawet z nienawiści do drugiego, aby go poniżyć w oczach innych lub nawet mu zaszkodzić. Nieraz przez mówienie źle o innych ludzie chcą samych siebie przedstawić w lepszym świetle. Dotyczy to głównie oszczerstw, w których zawsze chodzi o zaszkodzenie komuś. Niekiedy oczernia się bliźniego, aby objąć jego stanowisko. Inni znowu pbchlebiają komuś, bo chcą coś od niego uzyskać.
Zdarza się i tak, że ktoś mówi rzeczy prawdziwe lub zmyślone o innych dla żartu, dla rozrywki, po prostu dla rozbawienia towarzystwa. Należy być w tym jednak bardzo ostrożnym i roztropnym, żeby naiwni nie wzięli na serio rzeczy zmyślonych, a nie mający poczucia humoru nie obrazili się, nieobecni zaś nie ponieśli szkody.
Skoro domagasz się od innych, by szanowali twoją godność ludzką i chcesz mieć dobre imię wśród ludzi, zacznij najpierw szanować dobre imię i godność drugiego człowieka. A będziesz to czynił nie tylko powstrzymując się od obmowy, a zwłaszcza od oszczerstwa, ale również broniąc obmawianych i oczernianych.

Bóg staje w obronie godności człowieka i dobrego imienia

W trzecią niedzielę wielkiego postu w liturgii słowa usłyszysz następujące przykazanie Boże : ,,Nie będziesz mówił przeciw bliźniemu twemu kłamstwa jako świadek” (Wj 20, 16). Zaś w poniedziałek pierwszego tygodnia wielkiego postu możesz usłyszeć następujące wezwanie Boże :
,,Bóg powiedział do Mojżesza : Mów do całej społeczności synów Izraela i powiedz im : Bądźcie świętymi, bo Ja jestem święty, Pan, Bóg wasz ! […] nie będziecie kłamać, nie będziecie oszukiwać jeden drugiego. Nie będziecie przysięgać fałszywie na moje imię […]. Nie będziesz stronniczym na korzyść ubogiego, ani nie będziesz miał względów dla bogatego. Sprawiedliwie będziesz sądził bliźniego. Nie będziesz szerzył oszczerstw między krewnymi […]. Nie będziesz żywił w sercu nienawiści do brata. Będziesz upominał bliźniego, aby nie zaciągnąć winy z jego powodu” (Kpł 19, 1-2. 11-17).
Słowami skierowanymi niegdyś do Izraelitów ten sam Bóg żywy wzywa obecnie każdego z nas do zachowania przykazania miłości przez unikanie fałszu, podstępu w mowie i obłudy. Wzywa ponadto, aby każdy bronił bliźnich przed obmową i oszczerstwami rzucanymi przez innych. Pismo św. nazywa oszczerstwo czyhaniem na życie bliźniego, a więc stawia je prawie na równi z zabiciem człowieka. Bóg wzywa nas tak-, że, byśmy mieli odwagę upomnieć bliźniego, który grzeszy obmową i oszczerstwem. Chrześcijanin broni dobrego imienia każdego człowieka, bo pamięta słowa Jezusa Chrystusa : „Wszystko, co uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnieście uczynili” (Mt 25, 40).

Jak odpowiem Bogu ?

Uświadamiasz sobie teraz lepiej, jak wielkie zło ludzie wyrządzają sobie wzajemnie przez grzechy obmowy, oszczerstwa i pochlebstwa. Bóg wzywa cię do tego, abyś umiał być odpowiedzialny za swoje słowa. Czy rozumiesz obrzęd przekazywania pokoju w czasie Mszy św. ?
Jak zachowujesz się w takim towarzystwie, gdzie bez miłości mówi się o bliźnich ? Czy umiesz i masz odwagę zmienić temat rozmowy ? Czy starasz się znaleźć jakieś zalety w człowieku, do którego czujesz niechęć ?

Ułóż modlitwę za pokrzywdzonych obmową lub oszczerstwem.

■    Pomyśl :

1.    Jakie krzywdy powodują grzechy obmowy, oszczerstwa czy pochlebstwa ?

2.    Czym się różni obmowa od oszczerstwa ?

3.    Dlaczego pochlebstwo może kogoś skrzywdzić ?

4.    Co ludzi najczęściej prowadzi do obmowy, oszczerstwa i pochlebstwa ?

5.    Co mówi Pismo święte o obmowie i oszczerstwie ?

■    Zapamiętaj :

45.    Jakie zło płynie z obmowy i oszczerstwa ?

Grzech obmowy i oszczerstwa zniesławia człowieka i może spowodować inne tragiczne następstwa dla jego życia, a nawet śmierć.

46.    Do czego zobowiązany jest oszczerca ? Oszczerca zobowiązany jest do odwołania oszczerstwa i naprawienia wypływającej z niego krzywdy.

47.    Do czego Bóg nas wzywa w ósmym przykazaniu ?

W ósmym przykazaniu Bóg wzywa nas do poszanowania i obrony dobrego imienia bliźniego.

■    Zadanie :

1.    Zastanów się, czy w gronie twoich kolegów nie ma kogoś skrzywdzonego przez obmowę lub oszczerstwo ?

2.    Uzasadnij zdanie św. Jana Kantego : „Strzeż się oszczerstwa, bo odwołać trudno”.

3.    Dlaczego opinia społeczna słusznie potępia anonimy ?