Kroniki filmowe, dzienniki telewizyjne i prasa pokazują często, jak wojny niszczą życie całych narodów, jak ludzie krzywdzą się wzajemnie, jak są ze sobą skłóceni. Nie tylko w szerokim świecie, nie tylko między narodami, ale i w rodzinach, a nawet w twojej grupie kolegów zdarzają się kłótnie i nieporozumienia. Co więcej, w sobie samym zauważasz podobne skłonności. Często postępujesz nie tak, jak byś chciał. Może stawiasz sobie pytanie, dlaczego tak się dzieje ? O to samo pyta wielu ludzi.
Naród wybrany także zastanawiał się, dlaczego ludzie grzeszą. Bóg odpowiedział ludziom na to w księgach Pisma św.
Pismo św. uczy nas o tajemnicy grzechu
Odpowiedź na te pytania zawarta jest w biblijnym opowiadaniu o grzechu Adama i Ewy. Księga Rodzaju mówi o tym w sposób obrazowy :
„…Bóg dał człowiekowi taki rozkaz : «Z wszelkiego drzewa tego ogrodu możesz spożywać według upodobania, ale z drzewa poznania dobra i zła nie wolno ci jeść, bo gdy z niego spożyjesz, niechybnie umrzesz… » A wąż był najbardziej przebiegły ze wszystkich zwierząt polnych, które Pan Bóg stworzył. On to rzekł do niewiasty : « Czy to prawda, że Bóg powiedział : Nie jedzcie owoców ze wszystkich drzew tego ogrodu». Niewiasta odpowiedziała wężowi : « Owoce z drzew tego ogrodu jeść możemy, tylko o owocach z drzewa, które jest w środku ogrodu, Bóg powiedział : Nie wolno wam jeść z niego, a nawet go dotykać, abyście nie pomarli». Wtedy rzekł wąż do niewiasty : « Na pewno nie umrzecie ! Ale wie Bóg, że gdy spożyjecie owoc z tego drzewa, otworzą się wam oczy i tak jak Bóg będziecie znali dobro i zło »”. Wtedy niewiasta spostrzegła, że drzewo to ma owoce dobre do jedzenia, że jest ono rozkoszą dla oczu i że owoce tego drzewa nadają się do zdobycia wiedzy. Zerwała zatem z niego owoc, skosztowała i dała swemu mężowi, który był z nią ; a on zjadł… Gdy zaś mężczyzna i jego żona usłyszeli kroki Pana Boga przechadzającego się po ogrodzie, w porze kiedy był powiew wiatru, skryli się przed Panem Bogiem wśród drzew ogrodu. Pan Bóg zawołał na mężczyznę i zapytał go : « gdzie jesteś ? Czy może zjadłeś z drzewa, z którego ci zakazałem jeść ? » Mężczyzna odpowiedział : « Niewiasta, którą postawiłeś przy mnie, dała mi owoc z tego drzewa i zjadłem ». Wtedy Pan Bóg rzekł do niewiasty : « Dlaczego to u-czyniłaś ?» Niewiasta odpowiedziała : «Wąż mnie zwiódł i zjadłam…» Do mężczyzny zaś Bóg rzekł : «Ponieważ posłuchałeś swej żony i zjadłeś z drzewa, co do którego dałem ci rozkaz w słowach : Nie będziesz z niego jeść… w trudzie będziesz zdobywał od niej [ziemi] pożywienie po wszystkie dni twego życia. Cierń i oset będzie ci ona rodziła… » Dlatego Pan Bóg wydalił go z ogrodu Eden, aby uprawiał tę ziemię, z której został wzięty” (Rdz 2, 16-17 ; 3, >6. 8-13. 17-18. 23).
Cały opis biblijny możesz przeczytać w Księdze Rodzaju (Rdz 3, 1-24).
Czym jest grzech człowieka ?
Bóg tłumaczy nam w tym opisie, czym jest grzech. Opisu tego nie należy rozumieć dosłownie. Zakaz zrywania owoców z drzewa poznania dobra i zła, wąż, który kusi niewiastę, zerwanie owocu, rozmowy osób występujących w opowiadaniu, ukrycie się ludzi, a wreszcie wypędzenie ich z raju, to barwne obrazy tej opowieści. Bóg przekazuje nam w niej prawdę o grzechu człowieka. Bóg kocha człowieka. Obdarował go wolnością. Dla dobra człowieka Bóg daje mu przykazania. Posłuszeństwo jest warunkiem życia człowieka we wspólnocie i przyjaźni z Bogiem. Tę przyjaźń człowiek niszczy sam. Nie wierzy Bogu i traci do Niego zaufanie. Księga Rodzaju przedstawia to w sposób obrazowy. Szatan fałszywie tłumaczy człowiekowi słowa Boga. Mówi mu, że Bóg przez przykazanie chce ograniczyć jego wolność i szczęście. W ten sposób szatan podważa zaufanie człowieka do Boga.
Grzech człowieka przedstawiony jest w Piśmie św. jako zerwanie owocu z drzewa poznania dobra i zła. Gdy człowiek grzeszy, chce być równy Bogu i sam decydować o tym, co jest dobre, a co złe. Człowiek jest wolny. Gdy grzeszy, wybiera nie to, czego Bóg pragnie dla jego dobra, ale to, czego sam chce. Kto grzeszy, nie ufa Bogu, nie jest Mu posłuszny i nie kocha Boga.
Do czego prowadzi grzech ?
Wiesz już dobrze o tym, że Bóg pragnie być z człowiekiem we wspólnocie jak przyjaciel z przyjacielem. Zerwał z Bogiem sam człowiek. To on odszedł od Boga. Między człowieka a Boga wkradł się lęk, niepokój. Dlatego Pismo św. mówi obrazowo, że ludzie po grzechu „skryli się przed Bogiem wśród drzew ogrodu”. Zerwanie wspólnoty z Bogiem i utratę łaski uświęcającej Pismo św. przedstawia w scenie wyrzucenia ludzi z raju.
Grzech osłabił również wzajemną miłość wśród ludzi. Przedtem przebywali razem, stanowili wspólnotę, pomagali sobie wzajemnie. Grzech ludzi rozdzielił, poróżnił ich między sobą. Księga Rodzaju opisuje, jak Adam zrzuca winę na Ewę, ona zaś na węża. Bóg chce nam przez to powiedzieć, że grzech osłabia, a nawet niekiedy niszczy wśród ludzi jedność i zgodę.
Bóg powołał człowieka do współpracy w opanowywaniu świata. Człowiek miał zwrócić cały świat ku Bogu. Grzech wprowadził rozdźwięk między człowiekiem a światem. Znów obrazowo mówi nam o tym Biblia : „Cierń i oset będzie ci ona [ziemia] rodziła. W trudzie będziesz zdobywał od niej pożywienie dla siebie po wszystkie dni twego życia”.
Także w samym człowieku grzech spowodował rozbicie i niepokój. Naruszył w nim ład wewnętrzny. Sprowadził na człowieka cierpienie i śmierć.
Na skutek grzechu człowiek utracił wspólnotę życia z Bogiem. Przestał żyć jako dziecko Boże. Grzech spowodował śmierć życia Bożego w człowieku. Zewnętrznym i bolesnym znakiem istnienia grzechu jest śmierć człowieka. Tak więc grzech sprowadził na świat śmierć.
Ludzie przez grzech utracili wszystko, czym Bóg ich obdarzył jako swoje dzieci.
Wezwanie do nawrócenia w Kościele
Wszyscy jesteśmy grzesznikami. Poczuwamy się do niejednego grzechu. Biblijne opowiadanie o zerwaniu wspólnoty z Bogiem czytamy w wielkim poście. Wtedy Bóg słowami Pisma św. wzywa nas do nawrócenia i pokuty. Wyrazem zewnętrznym tej pokuty jest posypywanie głów popiołem na rozpoczęcie wielkiego postu.
Jak odpowiem Bogu ?
Ja również jestem grzesznikiem. Grzechy oddalają mnie od Boga. Na początku drugiego tysiąclecia chrześcijaństwa w Polsce biskupi przypominali w specjalnym liście pasterskim o zgubnych skutkach, jakie wywołują grzechy i wady narodowe, zwłaszcza pijaństwo, niezgody, kłótnie, brak miłości wzajemnej, marnowanie społecznego mienia, niesumienność w pracy i inne. Wady te wyrządzają wielką szkodę narodowi i poszczególnym ludziom. Będę czuwał, by te wady nie zakorzeniły się we mnie. Prosząc o odpuszczenie grzechów możesz do Boga zwracać się słowami Psalmu 50 : „Zmiłuj się nade mną Boże, w swojej łaskawości, w ogromie swego miłosierdzia wymaż moją nieprawość.
Obmyj mnie zupełnie z mojej winy i oczyść mnie z grzechu mojego.
Uznaję bowiem moją nieprawość, a grzech mój jest zawsze przede mną. Tylko przeciw Tobie zgrzeszyłem i uczyniłem, co złe jest przed Tobą… Stwórz o Boże we mnie serce czyste i odnów w mojej piersi ducha niezwyciężonego.
Nie odrzucaj mnie od swego oblicza i nie odbieraj mi świętego ducha swego. Przywróć mi radość z Twojego zbawienia i wzmocnij mnie duchem ochoczym… Otwórz moje wargi, Panie, a usta moje będą głosić Twoją chwałę” (Ps 50, 1-6a. 12-14. 17).
■ Pomyśl :
1. Skąd dowiadujemy się o tajemnicy grzechu ?
2. W jaki sposób mówi Pismo św. o grzechu człowieka ?
3. Co wyrażają obrazy zawarte w tym opowiadaniu ?
4. Do czego Bóg nas w nim wzywa ?
■ Zapamiętaj:
21. Czego Pismo św. uczy nas w opowiadaniu o grzechu człowieka ?
W opowiadaniu tym Pismo św. objawia nam tajemnicę grzechu, wzywa nas do unikania grzechu, do nawrócenia i pokuty.
22. Na czym polega grzech ?
Grzech polega na tym, że człowiek nie ufa Bogu, nie kocha Boga i jest Mu nieposłuszny.
23. Jakie są skutki grzechu ?
Grzech zrywa lub osłabia wspólnotę z Bogiem, osłabia wzajemną miłość między ludźmi, wprowadza rozdźwięk między człowiekiem a światem, a w samym człowieku narusza wewnętrzny spokój.
■ Zadanie :
Porównaj postawę Abrahama wobec Boga z postawą Adama ukazaną w biblijnym opowiadaniu o grzechu.