Kalendarz kościelny

W średniowiecznym kalendarzu chrześcijańskim zostały zastosowane dwa systemy rachuby czasu: słoneczny i księżycowy. Chrześcijanie przyjęli słoneczny kalendarz juliański, wprowadzając do niego zapożyczony od Żydów 7-dniowy tydzień. Zastosowanie księżycowej rachuby w kalendarzu kościelnym znalazło wyraz w sposobie ustalenia Paschy, czyli Wielkanocy, obchodzonej w Kościele chrześcijańskim od II w. Święto to zostało uzależnione od wiosennej pełni Księżyca, dlatego też stało się świętem ruchomym. Ustalono, że Wielkanoc powinna przypadać w pierwszą niedzielę po pierwszej pełni wiosennej przypadającej najwcześniej na dzień 21 III. W myśl tej zasady, Wielkanoc przypada od 22 III do 25 IV, a więc w okresie 35 dni.

Kalendarz kościelny używany w życiu kościelnym dzieli rok na 2 okresy: okres Bożego Narodzenia (trwający od pierwszej niedzieli adwentu do soboty przed niedzielą starozapustną, czyli tzw. siedemdziesiątnicą) i okres Wielkanocy (trwający od niedzieli starozapustnej do soboty przed pierwszą niedzielą adwentową). Święto Bożego Narodzenia — w przeciwieństwie do Wielkanocy — jest stałe (przypada zawsze na dzień 25 XII). Wyznaczany więc przez Wielkanoc rok kościelny jest wewnętrznie również ruchomy. Okres wielkanocny zaczyna się już na 70 dni przed Wielkanocą. Te dni — to czas tzw. Przygotowania, zaczynający się od niedzieli starozapustnej, bez stałej daty, podobnie jak Popielec, od którego zaczyna się tzw. Wielki Post, trwający 40 dni. Ruchoma Wielkanoc skraca zatem lub przedłuża czas poświąteczny Bożego Narodzenia, zaczynający się zawsze 14 I i trwający aż do siedemdziesiątnicy. Tym samym skraca się lub wydłuża poświąteczny okres Wielkanocy: trwa on 23—28 tygodni — aż do pierwszej niedzieli adwentu (4 niedziela adwentu są stałe, wyznacza je święto Bożego Narodzenia). Nie jest to kalendarz prosty. Pokrywa się jednak z kalendarzem gregoriańskim w długości roku. Wyznacza wyłącznie życie religijne Kościoła i jego wiernych.