Kiedy zastanawiasz się nad sobą, dostrzegasz, że i twój grzech jest podobny do grzechu pierwszych ludzi. Podobne są do niego także wszystkie grzechy na świecie. Możesz postawić sobie pytanie, jaki jest związek między tamtym grzechem, a grzechami wszystkich ludzi ?
Biblijne opowiadanie o grzechu „synów Adama”
Księga Rodzaju po opowiadaniu o grzechu pierwszych ludzi mówi również o grzechach potomków Adama, o ich skłonności do złego. Autor natchniony przedstawia nam tę prawdę najpierw w dramatycznym opowiadaniu o Kainie i Ablu, których nazywa dziećmi Adama i Ewy. Oto najważniejsza część tego opowiadania :
„Abel był pasterzem trzód, Kain zaś uprawiał rolę. Gdy po niejakim czasie Kain składał dla Pana w ofierze płody roli, a Abel składał również pierwociny ze swej trzody i z ich tłuszczu, Pan wejrzał na Abla i na jego ofiarę ; na Kaina zaś i na jego ofiarę nie chciał patrzeć. Smuciło to Kaina bardzo i chodził z ponurą twarzą. Pan zapytał Kaina : « Dlaczego jesteś smutny i dlaczego twarz twoja jest ponura ? Przecież, gdybyś postępował dobrze, miałbyś twarz pogodną ; jeżeli zaś nie będziesz dobrze postępował, grzech waruje u wrót i łasi się do ciebie, a przecież ty masz nad nim panować ».
Rzekł Kain do Abla, brata swego : « Chodźmy na pole ». A gdy byli na polu, Kain rzucił się na swego brata Abla i zabił go. Wtedy Bóg zapytał Kaina : « Gdzie jest brat twój, Abel ? » On odpowiedział : « Nie wiem.
Czyż jestem stróżem brata mego ? » Rzekł Bóg : « Cóżeś uczynił ? Krew brata twego głośno woła ku mnie z ziemi ! Bądź więc teraz przeklęty na tej roli, która rozwarła swą paszczę, aby wchłonąć krew brata twego, przelaną przez ciebie. Gdy rolę tę będziesz uprawiał, nie da ci już ona więcej plonu. Tułaczem i zbiegiem będziesz na ziemi ! »… Po czym Kain odszedł od Pana i zamieszkał w kraju Nod, na wschód od Edenu’\ (Rdz 4, 2b-12. 16).
Księga Rodzaju opisuje dalej, jak grzech zatacza coraz szersze kręgi i rozpowszechnia się wśród ludzi. Prawdę tę ukazuje w dramatycznych i barwnych opowiadaniach. Znasz już zapewne opowiadanie o potopie (Rdz 6, 5-22 ; 7, 1-24 ; 8,’1-22). Przypomnij sobie krótko ten opis : wśród ludzi panuje powszechne zepsucie, nie przyjmują oni napomnień Boga przekazywanych im przez Noego, który jest jedynym człowiekiem sprawiedliwym. Na świat przychodzi potop, który jest karą Bożą. W wodach potopu giną nie tylko ludzie, ale wszystko, co żyje. Bóg ratuje w arce tylko Noego i jego najbliższych. W tej samej Księdze Rodzaju znajdziesz opowiadanie o wieży Babel (Rdz 11, 1-9), które mówi o dalszym rozprzestrzenianiu się grzechu wśród ludzi. Oto jego treść : Ludzie na całej ziemi posługują się tym samym językiem, jednoczą się przeciw Bogu, a jako znak swojej wielkości i niezależności od Boga budują potężną wieżę. Bóg wtedy miesza im języki i przestają się rozumieć, co rozbija zbuntowaną wspólnotę. Nie skończywszy budowy rozpraszają się po świecie.
Wszyscy ludzie podlegają grzechowi
W tych opowiadaniach Bóg chce nam pokazać, że ludzie, jako synowie Adama i Ewy, niekiedy wybierają drogę bez Boga, wbrew Jego woli. Bóg mówi nam o powszechnej skłonności do grzechu i wzywa nas do walki ze złem.
Jak w grzechu Adama i Ewy, tak i w grzechach innych ludzi zerwanie więzi z Bogiem prowadzi do rozbicia wspólnoty ludzkiej. Autor pokazuje to nam, gdy opowiada o nienawiści Kaina do swego brata Abla oraz o rozproszeniu ludzi przy budowie wieży Babel.
Biblijne opowiadanie o Kainie i Ablu jest więc opowiadaniem o każdym człowieku. Każdy bowiem odkrywa w sobie skłonność do zazdrości, pychy i innych grzechów. Bóg wzywa każdego człowieka, aby opierał się skłonności do grzechu : „Grzech waruje u wrót i łasi się do ciebie, a przecież ty masz nad nim panować” (Rdz 4, 7). Opowiadanie o Kainie czyta się w kościele w poniedziałek ósmego tygodnia (Rok I), o potopie w 1 niedzielę wielkiego postu (Rok B), a o wieży Babel w wigilię Zesłania Ducha Świętego.
W liturgii spotykamy się z Chrystusem. On odniósł zwycięstwo nad grzechem i daje nam udział w swoim zwycięstwie. Wzywa nas, abyśmy zwyciężali grzech i pokonywali złą skłonność oraz pokusę.
Grzech pierworodny
Kościół w ciągu wieków starał się coraz lepiej zrozumieć tajemnicę grzechu. Naukę Kościoła podaje nam dzisiaj papież Paweł VI :
„Wierzymy, że w Adamie wszyscy zgrzeszyli ; dlatego to natura ludzka wspólna wszystkim ludziom, z powodu grzechu pierworodnego przezeń popełnionego, doprowadzona została do stanu, w którym ponosi szkody stąd wynikłe ; nie jest ona tą naturą, którą posiadali pierwsi rodzice, stworzeni w świętości i sprawiedliwości i w której człowiek wolny był od zła i śmierci. Tak więc upadła natura ludzka pozbawiona została daru łaski, którym przedtem była ozdobiona, została zraniona w swoich siłach naturalnych, poddana władztwu śmierci, która przeszła na wszystkich ludzi ; z tego powodu każdy człowiek rodzi się w grzechu. Utrzymujemy więc za Soborem Trydenckim, że grzech pierworodny wraz z naturą ludzką przekazywany jest przez zrodzenie, a nie przez naśladownictwo, i że jest on własnym grzechem każdego.
Wierzymy, że Pan nasz Jezus Chrystus odkupił nas przez Ofiarę krzyża od grzechu pierworodnego i od wszystkich grzechów osobistych przez każdego z nas popełnionych, tak że sprawdza się zdanie Apostoła : „Gdzie wzmógł się grzech, tam jeszcze obficiej rozlała się łaska” („Wierzę” Pawła VI).
Widzimy więc, że pierwszy człowiek popełnił grzech świadomie i dobrowolnie. Stracił przez to życie łaski, które miał przekazać swoim potomkom. Wszyscy ludzie rodzą się bez łaski uświęcającej w grzechu pierworodnym, czyli dziedzicznym. Jedynie Maryja, Matka Chrystusa, jest wolna od grzechu pierworodnego. Nazywamy ją dlatego Niepokalanie Poczętą.
Grzech pierworodny pozostawił w ludzkiej naturze pewne skutki : nie mamy już jasnego rozeznania prawdy — jesteśmy bardziej skłonni do złego niż do dobrego, łatwiej nam kochać siebie niż Boga. Dlatego jest w nas tyle wad. Nazywamy je „grzechami głównymi”, gdyż są źródłem grzechów. Są to : pycha, chciwość, nieczystość, zazdrość, nieumiarkowanie w jedzeniu i piciu, gniew i lenistwo.
Wspólnotę życia z Bogiem, godność dziecka Bożego, czyli łaskę uświęcającą, przywrócił nam Jezus Chrystus. Każdy, kto przez chrzest św. złączył się z Chrystusem, nie ma już grzechu pierworodnego. W człowieku ochrzczonym pozostają jednak nadal złe skutki grzechu Adama : ma osłabiony rozum i wolę, cierpi i musi umrzeć.
Jak odpowiem Bogu ?
Odnajduję w sobie skłonności do grzechu. Mogę je opanowywać dzięki Chrystusowi, który zwyciężył grzech. Zwycięstwo Chrystusa nad grzechem przeżywamy bardzo uroczyście w wigilię paschalną. W Orędziu wielkanocnym śpiewamy : „Jest to zatem ta noc, która światłem ognistego słupa rozproszyła ciemności grzechu, a teraz ta sama noc uwalnia nas wszystkich wierzących w Chrystusa na całej ziemi od zepsucia pogańskiego życia i od mroku grzechów, do łaski przywraca i gromadzi w społeczności świętych. Tej właśnie nocy Chrystus, skruszywszy więzy śmierci, jako zwycięzca wyszedł z otchłani. Nic by nam przecież nie przyszło z daru życia, gdybyśmy nie zostali odkupieni”.
Chrystus wzywa mnie, bym wytrwale walczył ze skłonnością do grzechu w sobie. Jaką skłonność (jaką wadę) muszę szczególnie w sobie opanować ?
„Szukałem Pana, a On mnie wysłuchał i uwolnił od wszelkiej trwogi…
Skosztujcie i zobaczcie, jak dobry jest Pan, błogosławiony człowiek, który się do Niego ucieka…
Powściągnij swój język od złego, a twoje wargi od słów podstępnych. Odstąp od złego, czyń dobro; szukaj pokoju, idź za Nim…
Pan jest blisko skruszonych w sercu i wybawia złamanych na duchu.
Pan uwalnia dusze sług swoich, nie dozna kary, kto się doń ucieka”
(Ps 33, 5. 9. 14-15. 23).
■ Pomyśl:
1. Co autor natchniony chce nam ukazać w opowiadaniu o grzechu Kaina, o potopie i wieży Babel ?
2. Jak Kościół tłumaczy tajemnicę grzechu ?
3. Kto przywraca nam utracone życie łaski ?
4. Co to są „grzechy główne” ?
■ Zapamiętaj:
24. Jak nazywamy grzech, który dosięga każdego człowieka ?
Grzech, który dosięga każdego człowieka, nazywamy grzechem pierworodnym, czyli dziedzicznym.
25. Kto z ludzi jest wolny od grzechu pierworodnego ?
Od grzechu pierworodnego wolna jest jedynie Maryja, Matka Chrystusa, Niepokalana.
26. Dlaczego możemy zwyciężyć grzech i opanować skłonności do grzechu ?
Możemy zwyciężyć grzech i opanować skłonności do grzechu, ponieważ Chrystus zwyciężył grzech i daje nam udział w swoim zwycięstwie.