Chrystus okazuje miłosierdzie Ojca w sakramencie pokuty
Kiedy chcesz się z kimś pojednać, wtedy posługujesz się odpowiednimi znakami, by wyrazić swoje pragnienie pogodzenia się. Niekiedy zdarza się, że obraziłeś kogoś, kogo szanujesz, kochasz, na kim ci zależy. Szukasz sposobności, odpowiednich słów. jakiegoś gestu, aby okazać swój żal i chęć przeproszenia. Jakże się cieszysz, kiedy z jego strony też ujrzysz znak przebaczenia. Znakiem naszego ludzkiego przebaczenia jest słowo, gest podania ręki, spożycie wspólnego posiłku. Tak jest między ludźmi. A jak to się odbywa między człowiekiem a Bogiem ? Grzech zrywa wspólnotę z Bogiem. Jak ją na nowo nawiązać ? Gdy człowiek pragnie pojednać się z Bogiem, czy wystarczy tylko żałować tego, co się zrobiło ? Czy pojednanie człowieka z Bogiem dokonuje się jedynie w głębi duszy ludzkiej ? Czy może jest coś, co stanowi zewnętrzny wyraz tego przebaczenia ?
Kościół jedna ludzi z Bogiem
Kiedy poznajemy Jezusa Chrystusa i Jego ludzkie życie, dowiadujemy się, jaki Bóg jest dobry dla ludzi, ile ma względem nich miłości, dobroci, wyrozumiałości i miłosierdzia dla tych, którzy zgrzeszyli. Widać to doskonale w odnoszeniu się Jezusa do grzeszników. Powiedział: „Przyszedłem szukać, co było zginęło”, a kiedy indziej : „Chorzy potrzebują lekarza”. Okazywał ludziom swoją miłość w różny sposób. Przebywał często wśród nich, spożywał z nimi posiłki, odpuszczał im grzechy. W przypowieściach mówił o pojednaniu i o przebaczeniu. Wreszcie oddał za wszystkich swoje życie na krzyżu. Tuż przed samym skonaniem modlił się za grzeszników : „Ojcze odpuść im, bo nie wiedzą, co czynią”. Całe postępowanie Jezusa, a zwłaszcza Jego Męka i śmierć krzyżowa, jest objawionym znakiem Bożego miłosierdzia i przebaczenia dla wszystkich szukających pojednania.
Jezus swoją troskę o los grzesznych ludzi przekazuje dalej swojemu Kościołowi. O tym wydarzeniu czytamy co roku w uroczystość Zesłania Ducha Świętego : „Wieczorem owego pierwszego dnia tygodnia, tam gdzie przebywali uczniowie, gdy drzwi były zamknięte z obawy przed Żydami, przyszedł Jezus, stanął pośrodku i rzekł do nich : « Pokój wam ! » A to powiedziawszy pokazał im ręce i bok. Uradowali się zatem uczniowie ujrzawszy Pana. A Jezus znowu rzekł do nich : « Pokój wam ! Jak Ojciec Mnie posłał, tak i Ja was posyłam ». Po tych słowach tchnął na nich i powiedział im : « Weźmijcie Ducha Świętego ! Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane»” (J 20, 19-23).
Chrystus zmartwychwstały jest zwycięzcą szatana i wszelkiego zła. Udział w tym zwycięstwie daje swojemu Kościołowi. Odtąd działalność Kościoła, który przez kapłanów rozgrzesza nas z winy, jest widzialnym znakiem miłosierdzia Bożego.
Pojednanie z Bogiem za pośrednictwem Kościoła nazywa się sakramentem pokuty. Pierwsze pojednanie i odpuszczenie wszystkich grzechów dokonało się w sakramencie chrztu. Kto jednak potem popełnił grzech śmiertelny, nie tylko zerwał z Bogiem, ale zranił Kościół i wyłączył się ze wspólnoty eucharystycznej. Musi zatem zwrócić się do Kościoła, aby za jego pośrednictwem powrócić do jedności z Chrystusem. Aby tego dostąpić, pokutujący grzesznik zwraca się do kapłana z prośbą o udzielenie mu przebaczenia grzechów i o pojednanie z Kościołem. Kapłan przyjmuje jego wyznanie, modli się nad nim i w imieniu Chrystusa, mocą Ducha Świętego, jednoczy go ponownie z Bogiem. W ten sposób, dzięki wierze, osobiste spotkanie pokutującego z kapłanem staje się osobistym spotkaniem grzesznika z Jezusem zmartwychwstałym. Pokutujący bowiem wierzy, że gdy kapłan rozgrzesza, Chrystus rozgrzesza. Nie ma zatem pojednania z Bogiem dla tych grzeszników, którzy świadomie chcieliby pominąć pośrednictwo Kościoła Chrystusowego w swoim dążeniu do pojednania się z Bogiem.
Jak odbywa się w Kościele pojednanie grzesznika z Bogiem ?
Bóg zbawiający wzywa człowieka do współdziałania. W sakramencie pojednania również. Podstawą wszystkiego jest dobra wola : dobrowolna decyzja wyjawienia kapłanowi swoich grzechów i swojej wewnętrznej postawy pokutnej. Pamiętasz zapewne przypowieść o synu marnotrawnym i tę jego decyzję : wstanę i pójdę do Ojca ! — Zanim pójdziesz do spowiedzi, najpierw zastanów się, czym zawiniłeś wobec Boga i wobec ludzi. Przystępując do sakramentu pokuty musisz dokładnie zdać sobie sprawę ze swoich złych czynów i myśli, a nawet z niektórych okoliczności, które powiększały twoją winę. W rachunku sumienia bierze udział nie tylko pamięć, ale także serce i wola ludzka. Przypominając sobie grzechy równocześnie je oceniasz, dostrzegasz w nich zło, wstydzisz się ich przed Bogiem i chcesz się od nich odwrócić. Krótko mówiąc : żałujesz tego wszystkiego i decydujesz się na inne, lepsze życie.
Z takim usposobieniem klękasz przed konfesjonałem. Mówisz szczerze o wszystkim, co sobie przypomniałeś. Wyznajesz grzechy śmiertelne, ich liczbę i okoliczności. Możesz również wyznać i grzechy powszednie. To szczere wyznanie dokonane przed kapłanem nazywamy spowiedzią.
Tej zewnętrznej czynności musi towarzyszyć wewnętrzne nawrócenie, odwrócenie się od grzechu, przemiana serca, bez której spowiedź pozostałaby próżna i bezowocna. Twoje pojednanie z Bogiem i z Kościołem dokonuje się wtedy, gdy kapłan, przedstawiciel Kościoła, wypowiada słowa rozgrzeszenia. Kapłan również w imieniu Kościoła nakłada tzw. „pokutę”, którą może być jakiś czyn lub modlitwa. Przez nie człowiek pokutujący włącza się w wielki i nieustanny akt zadośćuczynienia składany Panu Bogu przez Kościół Chrystusowy. Pokuta nałożona przez kapłana jest dlatego tak ważna, bo swoją moc czerpie z modlitwy i zasług całego Kościoła. Trzeba pamiętać, że do istoty pokuty, nawrócenia, należy także chęć naprawienia wszystkich wyrządzonych krzywd moralnych i materialnych. Chrześcijanin powinien jednak pamiętać, że nawet naprawienie wszystkich krzywd bliźnim i odmówienie czy odprawienie pokuty sakramentalnej nie jest wystarczającym zadośćuczynieniem za grzechy. Łaskę przebaczenia uzyskujemy bowiem darmo od Boga nieskończenie dobrego, który przez sakrament pojednania daje nam udział w zadośćuczynieniu samego Chrystusa, dokonanym w misterium paschalnym. Łaski tej nie jesteśmy w stanie niczym sobie wysłużyć. Można ją tylko wyprosić. Dlatego właśnie w naszej liturgii jest tyle różnych nabożeństw i ceremonii pokutnych, zwłaszcza w okresie wielkiego postu, abyśmy mieli okazję prosić Boga o łaskę przebaczenia dla nas i dla naszych bliźnich. Po przyjęciu sakramentu pokuty chrześcijanin może znów się radować z całą wspólnotą eucharystyczną i może przyjmować Ciało Chrystusowe. W tym sakramencie stał się bowiem ponownie żywym członkiem Ciała Chrystusowego, którym jest Kościół.
Jak odpowiem Bogu ?
A teraz pomyśl : Jak dobry jest Bóg, że nie pamięta zniewagi i z taką miłością przebacza nam grzech. Czyś kiedy pomyślał o tym ? Czyś dziękował Bogu za możliwość wyspowiadania się ?… Nie zapomnij tego uczynić po każdej spowiedzi św. Pomyśl, czy twoje spowiedzi nie były tylko wyłącznie samym wyznaniem grzechów bez prawdziwego, wewnętrznego nawrócenia ? Czy po spowiedzi naprawiałeś wyrządzoną krzywdę ? Czy korzystasz z dobrodziejstwa sakramentu pokuty, gdy ci sumienie nie wyrzuca grzechów śmiertelnych ?
■ Pomyśl :
1. W jaki sposób okazywał Pan Jezus miłosierdzie Ojca wobec grzeszników ?
2. Komu przekazał swą troskę o grzeszników ?
3. Jaką rolę spełnia społeczność Kościoła w jednaniu grzesznika z Bogiem ?
4. Co powinien zrobić pokutujący, aby pojednać się z Bogiem i z Kościołem ?
5. Jaka jest rola kapłana w sakramencie pokuty ?
6. Skąd czerpie pokuta sakramentalna swą moc zadośćuczynną ?
7. Dlaczego Kościół urządza nabożeństwa pokutne ?
■ Zapamiętaj:
65. Czego dokonuje Chrystus w sakramencie pokuty ?
W sakramencie pokuty Chrystus przywraca za pośrednictwem Kościoła pokutującemu chrześcijaninowi wspólnotę życia z sobą i z Kościołem.
■ Zadanie :
Co myślisz o uczniu z klasy VII, który przygotowuje się do spowiedzi św. z książeczki przeznaczonej dla dzieci z klasy II ?