Gdy uczestniczysz we Mszy św., często słyszysz, jak lektor zaczyna pierwsze czytanie Pisma św. takimi słowami : „Czytanie proroka…” (i tu wymienia jego imię). Kiedy słyszysz słowo prorok, może masz na myśli „jasnowidza”, który przepowiada przyszłość. Dziwisz się, dlaczego w czasie Zgromadzenia eucharystycznego czyta się słowa proroków, którzy żyli bardzo dawno. Kim właściwie są prorocy ? Jakie było ich zadanie ? Jakie znaczenie ma czytanie ich słów w naszych czasach w Kościele ?
Bóg powołuje proroków
Posłuchaj, jak Pismo św. obrazowo opowiada o powołaniu jednego z proroków : „Bóg skierował do mnie następujące słowo : «Zanim ukształtowałem cię w łonie matki, znałem cię, nim przyszedłeś na świat, poświęciłem cię, prorokiem dla narodów ustanowiłem cię ». I rzekłem : «Ach, Panie, Boże, przecież nie umiem mówić, bo jestem młodzieńcem !» Bóg zaś odpowiedział mi : « Nie mów : Jestem młodzieńcem, gdyż pójdziesz do kogokolwiek cię poślę i będziesz mówił, cokolwiek tobie polecę. Nie lękaj się ich, bo jestem z tobą, by cię chronić»… I wyciągnąwszy rękę, dotknął Bóg moich ust i rzekł mi : « Oto kładę moje słowa w twoje usta…
Ty zaś przepasz swoje biodra, wstań i mów wszystko, co ci rozkażę. Nie lękaj się ich, bym cię czasem nie napełnił lękiem przed nimi. A oto Ja czynię cię dzisiaj twierdzą warowną, kolumną ze stali i murem spiżowym przeciw całej ziemi, przeciw królom judzkim i ich przywódcom, ich kapłanom i ludowi tej ziemi. Będą walczyć przeciw tobie, ale nie zdołają cię zwyciężyć, gdyż Ja jestem z tobą… by cię ochraniać»” (Jr 1, 4-9. 17-19).
Opowiadanie o powołaniu Jeremiasza pokazuje, że Bóg wybiera sobie niektórych ludzi na proroków. Są to czasem ludzie słabi, którzy nie ufają swym siłom i wymawiają się od trudnego zadania. Bóg jednak udziela im swojej pomocy, aby przez nich mówić do ludzi.
Bóg mówi do swojego ludu przez proroków
Bóg opiekował się zawsze narodem wybranym posyłając mu wodzów, przywódców i królów, jak Mojżesz, Jozue, Samuel, Saul, Dawid, Salomon. Niektórzy z nich byli także prorokami. Bóg mówił przez nich do swego ludu i kierował jego losami. Kiedy jednak przywódcy i królowie, i cały naród sprzeniewierzali się Bogu i nie byli Mu posłuszni, Bóg powoływał proroków i przez nich wzywał do nawrócenia i wierności przymierzu, jakie zawarł ze swoim ludem. Prorocy mówili w imieniu Boga do całego ludu. Szli także do królów, wskazywali ich błędy i grzechy, upominali ich i pouczali, jaka jest prawdziwa droga Boża. Grozili karami, które ich spotkają, jeśli nie zmienią postępowania. Prorok Natan upominał Dawida, a prorok Eliasz króla Achaba.
Królowie i lud nie zawsze słuchali proroków. Często wypędzali ich ze swoich miast, więzili (np. Jeremiasza), a nawet skazywali na śmierć i mordowali. Nie słuchając proroków, którzy przemawiali w imieniu Boga, byli nieposłuszni samemu Bogu. Dlatego spełniły się zapowiedzi i przestrogi proroków. Babilończycy napadli na królestwo izraelskie, zniszczyli kraj, spustoszyli stolicę Jerozolimę i znajdującą się w niej świątynię. Wielu Izraelitów poniosło śmierć, a ci, którzy ocaleli, zostali uprowadzeni do niewoli do Babilonu.
Ale Bóg nie opuścił swego ludu w niewoli. Zamiast królów posyłał do niego proroków, którzy wyjaśniali, dlaczego Izraelici utracili niezależność i wolność, przypominali groźby Boże, ale równocześnie mówili, że Bóg dalej kocha swój lud. Prorocy stali się duchowymi przywódcami wybranego narodu, podtrzymywali go na duchu, nawoływali do nawrócenia i do wierności Bogu. Mówili też o tym, że Bóg wypełni swe obietnice. Spośród tych, którzy pozostaną wierni i nawrócą się, utworzy nowy Lud Boży. Po latach niewoli znowu wrócą do ojczyzny, odbudują świątynię. Zapowiadali też, że przyjdzie chwila, gdy Bóg ześle Zbawiciela i zawrze Nowe Przymierze. Kreślili obraz króla mesjańskiego i jego królestwa.
Dlaczego czytamy w Kościele pisma proroków ?
Zapowiedzi proroków spełniły się, bo oni mówili tylko to, co Bóg objawił. Zbawiciel przyszedł na świat i zawarł Nowe Przymierze między Bogiem i Jego nowym Ludem. Nowym Ludem Bożym jest dzisiaj Kościół. Jezus Chrystus zawarł Nowe Przymierze przez swoją śmierć i zmartwychwstanie. Każda Msza św. uobecnia nam to wydarzenie. Jednoczy nas z Bogiem i utwierdza nasze przymierze z Nim zawarte. W czasie Mszy św. czytamy pisma proroków, bo przez nie sam Bóg mówi do nas. Obietnice Boże, o których mówili prorocy, odnoszą się również do nas. Przez proroków Bóg wzywa i nas do nawrócenia, przypomina o zachowaniu Jego przykazań, zachęca do wytrwałości. Przestrzega nas także przed błędnymi drogami, które prowadzą do nieszczęść i do zła.
Jak odpowiem Bogu ?
Staraj się zawsze uważnie słuchać słów proroków, które słyszysz w czasie Zgromadzenia eucharystycznego. Przez nie i do ciebie Bóg dziś przemawia. Czytaj ich słowa z Pisma św. Rozważ dziś słowa proroka Barucha :
„Bądź posłuszny, Izraelu, przykazaniom życiodajnym, nakłoń ucha, by poznać mądrość…
Naucz się, gdzie jest mądrość, gdzie jest siła i rozum, a poznasz równocześnie, gdzie jest długie i szczęśliwe życie, gdzie jest światłość dla oczu i pokój.
Tą mądrością jest księga przykazań Boga i Prawo trwające na wieki.
Wszyscy, którzy się go trzymają, żyć będą. Którzy go zaniedbują, pomrą.
Szczęśliwi jesteśmy, o Izraelu, że znamy to, co się Bogu podoba”
(Ba 3, 9.14 ; 4, 1.4).
■ Pomyśl:
1. Przez kogo Bóg przemawiał do swego ludu ?
2. Kto wybierał proroków i wysyłał ich do Izraelitów ?
3. Co prorocy przypominali Izraelitom ?
4. Co zapowiadali w czasie niewoli ?
5. Kiedy dziś czytamy uroczyście pisma proroków ?
■ Zapamiętaj:
65. Kogo nazywamy prorokiem ?
Prorokiem nazywamy człowieka, którego Bóg powołał, aby w Jego imieniu przemawiał do Ludu Bożego.
66. Po co wysyłał Bóg proroków do swego ludu ?
Bóg wysyłał proroków do swego ludu, aby przypominali mu Prawo Przymierza, zachęcali do przestrzegania go i nauczali o czasach mesjańskich.
67. Kiedy wypełniły się zapowiedzi proroków ?
Zapowiedzi proroków wypełniły się częściowo w dziejach narodu wybranego, a w całości w Jezusie Chrystusie i w Jego Kościele.
■ Zadanie :
Wypisz imiona proroków, których księgi znajdują się w Piśmie świętym.
■ Porównaj:
Pismo św.: „I usłyszałem głos Pana mówiącego : « Kogo mam posłać ? Kto by tam poszedł ? » Odpowiedziałem : « Oto ja, poślij mnie ». I rzekł (mi) : « Idź i mów do tego ludu : Słuchajcie pilnie, lecz bez zrozumienia, patrzcie uważnie, lecz bez rozeznania »” (Iz 6, 8-9).
„Oto ja posyłam do was proroków, mędrców i uczonych. Jednych z nich zabijecie i ukrzyżujecie ; innych będziecie biczować w swych synagogach i przepędzać z miasta do miasta. Tak spadnie na was wszystkich krew niewinna, przelana na ziemi, począwszy od krwi Abla sprawiedliwego, aż do krwi Zachariasza, syna Barachiasza, którego zamordowaliście między przybytkiem a ołtarzem” (Mt 23, 34-35).